วันพุธที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2558

ก้อนเนื้อที่เรียกว่า “หัวใจ”

        วันนี้ไม่ได้เปลี่ยนแนวมาพูดถึงเรื่องรักๆ ใคร่ๆ ใสๆ หัวใจกิ๊บกิ๊วๆ อะไรยังงั้นหรอกนะ อย่าเข้าใจผิด แม้คำว่าหัวใจพูดถึงทีไร เป็นต้องเอนเอียงไปทางนั้นตลอดก็เหอะ เรื่องที่หยิบยกมาฝากกันในตอนนี้จะเกี่ยวกับอวัยวะมหัศจรรย์ที่ไม่เคยหยุดเต้นดวงนี้จริงๆ 



        ว่ากันว่า ใครอยากรู้ว่าหัวใจตัวเองมีขนาดประมาณไหน ก็ให้ลองกำมือดู ขนาดของกำปั้นที่เห็นนั่นแหละคือขนาดของหัวใจที่คนๆนั้นมี 

        ทำไมถึงบอกว่าหัวใจเป็นอวัยวะ “มหัศจรรย์” ก็ถ้าไม่ใช้คำนี้ก็ไม่รู้จะไปขุดหาคำไหนที่ดีกว่านี้มาใช้แล้วล่ะ เพราะหัวใจที่เป็นก้อนเนื้อเล็กๆ นี่แหละที่แบกภารกิจเอาไว้ยิ่งใหญ่มากๆ ถ้านึกไม่ออกว่าหัวใจสร้างคุณงามความดีให้กับตัวเรายังไง ก็ขอเฉลยให้รู้ตรงนี้


ถ้าจะเปรียบหัวใจคนเราว่าเหมือนกับอะไร ก็คงต้องบอกว่าเหมือน “เครื่องปั๊มน้ำ” แต่ที่พิเศษคือเครื่องนี้ไม่ต้องซดน้ำมันเพราะเป็นปั๊มธรรมชาติ ที่สำคัญมีความทนทานสุดๆ ลองนึกดูก็แล้วกันว่า วันๆหนึ่งหัวใจคนเราต้องเต้นมากกว่าหนึ่งแสนครั้ง  และปั๊มเลือดถึง 11,820 ลิตร ฟังยังงี้แล้วอึ้งกันมั้ยล่ะ แต่ถ้าคำนวณตลอดชั่วอายุของคนเราแล้วล่ะก็ หัวใจจะเต้นเฉลี่ยมากกว่า 2,500 ล้านครั้ง และระหว่างการเต้นแต่ละครั้งหัวใจยังหยุดพักไม่เคยเกินเสี้ยววินาที เอ้า...ทีนี้อนุญาตให้อ้าปากค้างได้


แล้วหัวใจเต้นหรือบีบตัวปั๊มเลือดได้ยังไง สงสัยกันล่ะสิ การทำงานบีบตัวของหัวใจเกิดขึ้นได้เพราะมีกลุ่มเซลล์ที่สร้างกระแสไฟฟ้าเป็นจังหวะ 60 - 100 ครั้งต่อนาที โดยกระแสไฟฟ้าจะเดินทางไปตามเซลล์ของกล้ามเนื้อหัวใจ ทำให้เกิดการบีบตัวเอาเลือดออกไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย หากเกิดความผิดปกติขึ้นที่กลุ่มเซลล์เหล่านี้ หรือมีความผิดปกติของการส่งกระแสไฟฟ้า หัวใจของคนเราก็จะเต้นผิดปกติ คือ อาจจะเร็วขึ้นหรือช้าลงได้ เรียกว่ามีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ซึ่งอาการเหล่านี้จะตรวจพบได้จากการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ หรือจากการบันทึกคลื่นไฟฟ้าหัวใจ 24 ชั่วโมง


 ภาวะที่จังหวะการเต้นของหัวใจไม่สม่ำเสมอ บางครั้งช้าบางครั้งเร็ว ฟังแล้วก็ชวนให้วิตกอยู่ไม่น้อย และคนส่วนใหญ่ก็มักคิดว่าสาเหตุจะต้องร้ายแรงเสมอไป เพราะส่วนใหญ่แล้วคนที่มีภาวะนี้มักจะมีความผิดปกติของหัวใจหรือโรคบางอย่างอยู่ก่อน    เช่น   โรคหัวใจขาดเลือด,   ลิ้นหัวใจรั่วจากไข้รูมาติค, คอพอกเป็นพิษ หรือบางคนอาจเกิดจากพิษของยาซึ่งใช้รักษาภาวะหัวใจวาย


แต่ความจริงแล้วสาเหตุของภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะอาจไม่ร้ายแรงอย่างที่กล่าวมาก็ได้ อาจพบเป็นปกติในคนสูงอายุ ใครเคยดูแลคนเฒ่าคนแก่อาจเคยได้ยินแกบ่นๆ ให้ฟังว่ารู้สึกเหนื่อย ใจสั่นอะไรทำนองนี้ แต่ก็ต้องระวัง ด้วย อย่าวางใจว่าเป็นเรื่องปกติทั้งหมด เพราะถ้าคนที่แก่มากๆ แล้วมีอัตราการเต้นของหัวใจช้าเพียง 30 - 40 ครั้งต่อนาที หรือมีภาวะหัวใจเต้น ๆ หยุด ๆ โดยหยุดนานเกินกว่า 2.5 วินาที ก็อาจมีอาการวูบ ๆ หน้ามืด หรือ หมดสติได้ ก็ต้องสังเกตสังกาอาการกันดีๆ ถ้าไม่แน่ใจก็รีบพาไปหาหมอ


สำหรับอาการของคนที่มีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะจะเป็นยังไง ก็จะรู้สึกอ่อนเพลียและใจสั่น เหนื่อยง่าย หรือเจ็บหน้าอกข้างซ้าย ถ้าตรวจร่างกายจะพบว่า ชีพจรมักจะเต้นไม่สม่ำเสมอ อาจต่ำกว่า 40 ครั้งต่อนาทีหรือมากกว่า 140 ครั้งต่อนาที เสียงหัวใจจะดังไม่เท่ากันและไม่เป็นจังหวะ ถ้าไม่มีสาเหตุร้ายแรง ชีพจรอาจเต้นไม่เป็นจังหวะเป็นครั้งคราวหรือนานๆ ที แต่ถ้ามีสาเหตุร้ายแรง นอกจากอาการจะเกิดขึ้นได้บ่อยๆ แล้ว ถ้าเป็นมากอาจถึงขั้นเป็นลม ชักหรือหัวใจวายได้เลย


อ่านแล้วก็ไม่ใช่เรื่องที่จะทำเล่นๆ ได้ หัวใจก็มีวันเหนื่อยวันล้า ดังนั้น ถ้าใครมีอาการของภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะอย่างที่ว่ามา ก็ใส่ใจมันซักนิด ไปหาหมอตรวจหาสาเหตุ จะต้องปฏิบัติตัวยังไง รักษายังไงก็ว่ากันไป ยิ่งถ้ามีปัญหาโรคหัวใจหรือโรคประจำตัวบางอย่างอยู่เดิม ยิ่งต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ เครื่องปั๊มเลือดอย่างหัวใจจะได้ปั๊มเลือดเลี้ยงร่างกายโดยไม่สะดุดไปซะก่อน


ไม่มีความคิดเห็น: